Ja, je leest het goed. Dit is de eerste van een serie artikelen over Marquesiaanse mannen. Niet dat de lokale vrouwen niet opvallen. Die zijn hartelijk, warm, goedgehumeurd en kleurrijk. Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het in dit voormalige koninkrijk, zo ver verwijderd van de grote continenten aan weerszijden van Frans Polynesië, de mannen zijn die hebben ontdekt, geworsteld, gestreden, ten onder zijn gegaan en weer boven zijn gekomen en uiteindelijk hebben overwonnen.

Het zijn dan ook enkele van deze mannen die in het bijzonder mijn aandacht trokken. Niet omdat ze zo knap, intelligent of onweerstaanbaar zijn, zoals wij vrouwen in Nederland op het eerste gezicht vaak naar mannen kijken. Nee, ze vallen op omdat iets van hun woeste verleden, van hun historische cultuur, van hun krijgszucht of van hun verhouding met de natuur, het heden en het verleden doorschemert in hun blik, hun ogen, hun stem of hun houding.

Beoordeel het zelf.

—————————————-

Tangy, de ‘Pacific Prince’ van Nuku Hiva

Een getatoeëerd gezicht. Dat is het eerste dat ik van Tangy zie. We ontmoeten hem en zijn grote liefde Ana voor hun huis in het gehuchtje aan het strand van Daniël’s Bay op Nuku Hiva als we net terugkeren van een lange hike. Het is heel raar als je er voor het eerst mee geconfronteerd wordt, zo’n volledig vol getatoeëerd gezicht. Je blik wordt er magnetisch naar toe getrokken en tegelijkertijd moet je jezelf dwingen niet te staren. Bij nader inzien blijkt het ‘alleen’ de linkerhelft van zijn gezicht te zijn. Maar daar stopt het niet. Ook de linkerhelft van zijn hals, de linkerhelft van zijn bovenlijf en zijn volledige linkerarm en –been zijn met prachtige inktfiguren bedekt. Zelfs zijn voet en tenen doen mee.

Pijnlijk verkeerd gespelde verminkingen

Het contrast met onze cultuur kan niet groter zijn. Als ik in Nederland een getatoeëerd gezicht tegenkwam, kon ik mijn afgrijzen maar met moeite bedwingen. Ik zie mezelf gemiddeld genomen als tolerant en vind dat iedereen vooral moet doen waar ‘ie zelf gelukkig van wordt maar ik heb nooit kunnen doorgronden waarom iemand zijn gezicht permanent zou bedekken met inkt.

Eerlijk is eerlijk, ik heb het ook nooit gevraagd. Je verkeert nou eenmaal niet snel in de omstandigheid om iemand een dergelijke vraag te stellen zonder het over te laten komen als kritiek. Bijzonder genoeg durf ik hier de ‘waarom’ vraag wel te stellen. Waarom? Omdat (bijna) alle Marquesianen, mannen én vrouwen, hun prachtige tatoeages met trots dragen. Ik zeg prachtig omdat ik dat ook echt vind. Hou me ten goede, ik veroordeel niemand en wil niet vervallen in algemeenheden, maar ligt het aan mij of zie ik in Nederland te vaak namen, geboortedata en citaten op ruggen, armen en schouderbladen getatoeëerd? En dan te vaak ook nog verkeerd gespeld. Hier niks van dat alles. Wat ik zie en bewonder zijn de mooiste figuren en patronen. Ik vermoed diepe culturele betekenissen en familiaire linken. Bovendien ziet zwarte inkt er op een gebruinde huid net wat beter uit dan op onze Europese doorgaans witte lijven.

Dus als Tangy en Ana ons uitnodigen om de volgende dag bij hen thuis koffie te komen drinken, zeggen we volmondig ‘ja’. We vermoeden een bijzonder verhaal achter deze twee mensen. En dat vermoeden blijkt waar. Niet alleen Tangy heeft een uitzonderlijk leven geleid tot nu toe, ook Ana heeft een boekwaardig levensverhaal. Zelfs letterlijk want ze schreef het op en publiceerde het onder de titel ‘What’s wrong with you?’ Maar over haar later meer, in het vervolg van deze serie kleine verhalen over markante Marquesianen.

Tangy’s twee kanten

Tangy blijkt ondanks zijn twee gezichten allerminst een man met een gespleten persoonlijkheid. Rustig, beheerst en geduldig voorziet hij zijn bezoek van koffie, limonade en een lokale lekkernij. Zacht is het woord dat het best bij hem past. In zijn spreken, in zijn bewegingen en in zijn benadering. Nieuwsgierig vragen we erop los. Heel rustig vertelt hij over zijn geschiedenis. Hoe hij als klein jongetje, geboren op het nabijgelegen eiland Ua Pou, met zijn vader en broer vertrekt naar het noordelijker gelegen Nuku Hiva nadat zijn moeder is overleden. Zijn vader is houtsnijder, ik noem het liever houtkunstenaar. Net als zijn opa en zijn overgrootvader. Houtsnijder is een beroep dat hier van vader op zoon wordt overgedragen. Er is geen school voor, geen opleiding. De familiesignatuur is door kenners duidelijk af te lezen uit de prachtige eindproducten. Traditionale tiki’s in alle soorten en maten, prachtige schalen, schildpadden, roggen en diverse abstracte figuren. Je kunt het zo gek niet bedenken of Tangy maakt het.

Van koninklijke komaf

Het verhaal wordt pas echt interessant als Tangy vertelt dat hij een 6e generatie afstammeling is van de laatste koninklijke familie van de Marquesas. We hebben dus met een heuse prins te maken. Maar deze prins woont niet in een paleis. Tenminste niet van het soort dat wij associëren met koninklijke komaf. In het huis van Tangy en Ana vinden we geen elektriciteit en geen stromend water. Maar zij hebben er een paleis van gemaakt door de grootst mogelijke aandacht te geven aan details. Prachtige stukken hout uit de natuur zijn omgetoverd tot eettafel, stoelen, kapstokhaakjes en decoraties. Van kokosnoten zijn de mooiste houders voor kaarsen gefabriceerd. Botten van koeien en andere dieren dienen als basis voor gebruiksvoorwerpen en sieraden. Uit alles in huis, maar ook in alles aan Tangy blijkt zijn oog voor detail en respect voor de historie en de generaties vóór hem, koninklijke afkomst of niet.

Verhaal van een volk

Als we hem tenslotte vragen naar de betekenis van zijn tatoeages komt alles bij elkaar. Hij vertelt ons dat het getatoeëerde deel van zijn lijf staat voor de geschiedenis, de tijd die achter hem en zijn voorvaderen ligt. De figuren en tekeningen op zijn huid zijn tekens van bescherming door eerdere generaties, het van vader op zoon overgedragen respect voor de natuur. Elke nieuwe tatoeage is een royaal eerbetoon aan de cultuur en de indrukwekkende historie van zijn volk. De linkerhelft van Tangy’s lijf laat zich bijna lezen als een boek.

Het onbeschreven deel van zijn lichaam verpersoonlijkt de toekomst. Een onbeschreven blad. Een blanco leven dat nog voor hem ligt. Door hem en zijn grote liefde Ana in te vullen. En wellicht over te dragen op de generaties na hem.

Wij worden er stil van. Tangy’s lijf vertelt het verhaal van een heel volk, of tenminste van een hele familie. Ons respect voor de Marquesiaanse cultuur groeit met elke seconde die we doorbrengen in het eenvoudige maar oh zo prachtige onderkomen van deze prins en zijn ongekroonde prinses. Na het warme afscheid nemen we onszelf voor nooit meer vooringenomen te zijn over tatoeages. Nee, ook niet over de verkeerd gespelde naamtatoeages van onze landgenoten. Je weet immers nooit welk bijzondere verhaal erachter schuilgaat.