De impact van 50 maanden zwerven

Zijn het onze hersenen, is het ons brein? Ons gevoel? Onze ziel? Ons handelen of onze houding? Of gaat het nog dieper en is het ons wezen, onze kern? Hoe moet je nou exact omschrijven welk deel van ons het meest geraakt en beïnvloed is door ruim vier jaar zwerven over de wereldzeeën? En als je het al kunt duiden, wat zegt dat dan over onszelf? En wat doen we met die inzichten? Hoe doe je dat, na ruim vier jaar op zee terugkomen in een ‘gewoon’ leven?

50 maanden, meer dan 32 landen en bestemmingen, dertigduizend zeemijlen, twee keer de evenaar over, oversteken op zee van 42 aaneengesloten dagen, 67 dagen in Covid quarantaine... Je probeert zo’n reis te vatten in cijfers omdat je denkt dat dat duiding geeft. Of houvast aan een prestatie. Of misschien een verklaring voor wat het met je gedaan heeft.

Maar cijfers zeggen niks over gevoel, over de mentale impact die deze reis op ons gemaakt heeft. En nog veel minder duiden ze hoe we nu verder gaan? Welke richting slaan we in nu de wind niet meer onze koers bepaalt? Wat is het nieuwe punt op de horizon nu het aanvankelijke doel van vertrekken en thuiskomen behaald is?

Oververmoeid vertrek

Ik vertrok in de zomer van 2018 als 45-jarige carrièrevrouw en moeder van een net 12-jarige en een peuter van amper twee jaar oud. En ik was doodop. Oververmoeid van vijf jaar voorbereiding met als absoluut kookpunt het jaar voor vertrek. Ik was net voor de tweede keer moeder geworden op m’n 43e en in plaats van daar nu met volle teugen van te genieten in onze blended family zoals ik mezelf had voorgenomen, vond ik mezelf rennend van hot naar her om de vertrekdeadline te halen. Het actielijstje werd met de dag langer en wij liepen op onze laatste benen.

Ik verkocht mijn huis in Amsterdam en verhuisde met de meiden naar mijn partner Tjaart op Texel om dichter bij de boot en elkaar te kunnen zijn. Ik haalde mijn oudste dochter van haar vertrouwde school en plaatste haar op een eilandschool. En ondertussen moest de boot klaar gemaakt worden en honderden andere zaken geregeld. We bleven full time werken want de spaarpot moest zo vol mogelijk om een paar jaar weg te kunnen blijven. Ik forenste 3 dagen in de week naar Amsterdam en werkte de rest op kantoor op Texel. Tjaart bleef projecten aannemen en in de schaarse tijd die overbleef reisde hij heen en weer naar de werf in Noord Holland om Zouterik te moderniseren, apparatuur te installeren en haar reisklaar te maken.

Ondertussen belde, schreef, mailde en praatte ik me suf van instantie naar instantie om alles te regelen voor school, leerplicht, verzekeringen, wel of niet uitschrijven, huis leegruimen en afscheidsfeestjes. Om nog maar niet te spreken over alle gesprekken met onze ex-partners. Die moesten het immers ook zien zitten. Dit vertrek voorbereiden was het grootste project dat we ooit in ons leven hebben volbracht. En toen moest de reis nog beginnen.

Vat vol twijfels en onzekerheid

Emmers vol tranen heb ik vergoten in die aanloopperiode. Want hoezeer het avontuur ook lonkte, hoe mooi ook de kans te verkennenwat we anders nooit zouden zien en onze kinderen iets bij te brengen dat uniek is voor hun leeftijd, hoe bijzonder om bij onszelf te ontdekken wat loslaten, minimalistisch leven en afstand met je doen, we zeiden wel gedag tegen onze dierbare familie en vrienden voor een hele lange tijd. En zij tegen ons. Er kan veel gebeuren in een paar jaar. In de periode voor vertrek viel me dat steeds zwaarder.

En dan mijn partner en onze kinderen. Ik vond het spannend. Wat doet het met ons als gezin? Hoe houd ik de meiden veilig? Hoeveel stormen komen we onderweg tegen, letterlijk en figuurlijk? Tjaart is van nature heel gelijkmatig en behoorlijk in balans. Maar zijn introverte karakter vertoonde steeds meer scheurtjes in de maanden voor vertrek. De vermoeidheid van alle ballen hoog houden eiste zijn tol. Wat een soort wittebroodstijd had moeten worden omdat we net samen ouders waren geworden en net waren gaan samenwonen, ontwikkelde zich als een rollercoasterperiode gevuld met emoties. Maar daar was geen ruimte voor want het klokje tikte door.

En onze meiden hadden al onze aandacht nodig. Linde rondde de basisschool af enkele weken voor vertrek en stond vrij open in onze reisplannen. Hoe kon het ook anders, ze had geen idee wat haar te wachten zou staan. Dat hadden we geen van allen. Hoe kun je je als amper 12-jarige überhaupt voorbereiden op het onbekende? Maar gelukkig was en is ze opgeruimd van aard en staat ze heel positief in het leven.

Onze Berber was nog in de luiers, dronk flesjes melk en deed middagslaapjes. Dat laatste is wel handig op een boot, dan heb je tenminste een paar uur per dag je handen vrij. Maar gehannes met luiers en flesjes melk in een altijd bewegend huis en ook midden in de nacht op volle onrustige zee is minder handig. Ook dat zwemvest dat bijna nog groter dan onze jongste zelf was, bleek een behoorlijk harnas en bracht af en toe het slechtste is onze explosieve en energieke peuter naar boven.

‘Waar waren we aan begonnen’, dacht ik in die eerste maanden vaker dan me lief was. Toch voelde ik bij al die twijfel ook opwinding. We merkten dat we zodra we voorbij de initiële gevoelens van angst, onzekerheid en verdriet waren, we ons ook konden verheugen op het grote onbekende.

De onvoorstelbare sensaties van een leven op zee

En dat kregen we. Emmers vol onbekendheid werden over ons uitgestort. De vervreemding van wekenlang aaneengesloten oversteken van het ene continent naar het andere. De sensatie om de dagen in elkaar te voelen overgaan als de ritmische beweging van de golven onder onze romp. Het eindeloos staren naar de oneindigheid van de sterren in een pikzwarte lucht. Tot tranen geroerd zijn bij vurige zonsondergangen en pastelkleurige zonsopkomsten. De euforie bij walvissen en dolfijnen rond de boot. Na vier jaar op de wereldzeeën nog steeds. De niet te omschrijven angst bij harde wind en hoge golven. De geruststelling vanuit je eigen lijf als blijkt dat je veel meer aankunt dan je denkt.

De moeilijk te omschrijven sensatie van nieuw land. Geuren die al mijlen voor je zelfs maar land in zicht hebt je neusgaten binnendringen. Vogels die onze aankomst krijsend begeleiden. Tropische vissen aan de haak waarvan de pure smaak elke keer weer een verrassing is. Het voetbed van duizenden mango’s die in Polynesië voor het oprapen liggen. De zoete smaak van exotisch fruit waar we nog nooit van hadden gehoord.

De ontelbare bijzondere ontmoetingen met lokale bevolkingen over de hele wereld. Onbekenden die binnen mum van tijd als familie voelen. Vreemden die hun huis en hart openstellen voor zwervers op een zeilboot. Die alles met je delen, zelfs als ze niets hebben. Onbewuste rolmodellen die onze ongestelde vragen beantwoorden over de rijkdom van een eenvoudig leven, eenvoudigweg door ons even toe te laten in hun leven. De zoete sensatie van de zoute tranen die bij elk afscheid over onze wangen biggelen. Omdat deze mensen ons leven verrijkt hebben door dat van hen tijdelijk met ons te delen. Vriendschap die overal ter wereld blijkt te vinden, ook al spreek je niet dezelfde taal.

Onze toenemende waardering voor en daarna zelfs toewijding aan een leven zonder consumptiedrang. Niet meer te nemen dan we nodig hebben. Alleen te vissen wat we als gezin kunnen opeten. Alleen kleding te kopen in tweedehands winkels. Eten bereiden met lokale producten van het seizoen. De verbazing over de immense verschillen die we onderweg zien tussen de armste en rijkste bestemmingen in de wereld.

De keiharde confrontatie met de mondiale klimaatproblematiek. Omdat we bergen plastic zagen stranden op de mooiste kusten bij de armste mensen die zich geen raad weten met deze gedumpte zooi uit de rijke landen. Omdat we tranen vergoten samen met een Guna Yala indianenfamilie op de San Blas eilanden die hun hele huis met hebben en houden in de kolkende golven zagen verdwijnen ten gevolge van de zeespiegelstijging. Omdat we met donderend geweld eeuwenoude gletsjers hun ijs zagen loslaten ten gevolge van opwarming van de aarde.  

De confrontatie met onze eigen tekortkomingen, onze eigen slechtste karaktereigenschappen en ons onvermogen onszelf recht in de ogen te durven kijken. De altijd ingewikkelde dynamiek van een samengesteld gezin. De uitdaging om op minder dan 12 vierkante meter met vier gezinsleden die 24/7 samenleven een relatief nieuwe relatie met mijn partner te ontwikkelen, te onderhouden en te verduurzamen. Het onvermogen emoties de vrije loop te laten, de eenzame wandelingen met ingehouden schreeuwen.

De ongekende luxe en tegelijkertijd, eerlijk is eerlijk, de frustratie van vier jaar lang dag en nacht met mijn twee kinderen door te brengen. De intimiteit en gelukzaligheid die dat met zich meebrengt maar ook de vervreemding van mezelf. Want wie ben ik nog meer naast moeder, kok, bakker, wasvrouw en co-captain?

Het overweldigende gevoel dat de mooiste natuur bij me oproept. De ongereptheid van de pure eilanden in de Zuid Pacific, de woeste oerwouden in Suriname, de peilloze diepte van de blauwe oceaan, de eeuwenoude gletsjers in Alaska, de onbedorven groene kusten van British Columbia, de verpletterende maar verslavende surfgolven op Hawai’i.

Het onoverwinnelijke gevoel van onze eigen prestaties. De oceanen die we overstaken, de stormen die we bedwongen, de bergen die we beklommen, de pieken die we bereikten, de golven die we bereden. De keren dat we onszelf lostrokken uit lethargie, keuzes moesten maken die eigenlijk niet mogelijk waren, wegen die we vonden die niet op de kaart stonden. Hoe we onszelf uit de greep van koning Covid bevrijdden door te zoeken naar mogelijkheden die schijnbaar onmogelijk waren.

Een filterloos leven

Wat een reis als de onze onmiskenbaar met je doet is het afwerpen van je filters. Na een tijdje komen geluiden harder binnen. Net als kleuren, geuren en emoties. Je komt dichter bij jezelf. Ontdaan van elke vorm van schijn, gewenst gedrag, prestatiedrang of zelfverheerlijking. Alsof 50 maanden lang zon, zout, wind en regen alle lagen afpellen en je pure zelf blootleggen. Ik huil eerder, ik lach luider, ik schreeuw harder en ik voel intenser. Ik heb mezelf leren kennen en durf die persoon zonder filter tegemoet te treden.

In het jaar dat ik 50 word, kom ik thuis van 50 maanden zeilen rond de wereld. Het heeft me dichter bij mijn kern gebracht dan ik ooit voor mogelijk had gehouden.

En nu dan? Hoe ziet de nieuwe toekomst eruit? Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik niet net zoveel twijfels en onzekerheden heb als voorafgaand aan ons vertrek. Er is genoeg om over te piekeren. Hoe integreren we weer in de Nederlandse samenleving? Passen we daar nog wel? Waar gaan we wonen? Wil ik hetzelfde werk als voorheen wel weer gaan doen? Hoe worden onze kinderen opgenomen door hun leeftijdsgenoten die niet de halve wereld hebben gezien? Wij zijn voorgoed veranderd, maar is er voor ons nog wel plaats in het jachtige leven zoals Nederland ons nu voorkomt?

Maar anders dan voorheen ligt er onder deze nieuwe onzekerheid een rotsvast vertrouwen in onszelf. Want wat de toekomst ook brengt, we hebben leren varen op onze pure instincten, leren bouwen op onze eigenheid, weerbaarheid en flexibiliteit. Onze nieuwe vaardigheden hebben ons geholpen vele stormen te doorstaan, te leren navigeren op de wind van vandaag en te leven op onze kracht en doorzettingsvermogen. We hebben daarmee onszelf na een halve wereldomzwerving weer thuis gebracht.

We hebben geen nieuw punt op de horizon meer nodig. Die horizon is hier en nu, vandaag. Eng? Ja. Spannend? Ook. Maar we treden haar open tegemoet met een opgefriste versie van onszelf. We zeilen naar huis!