Naar huis

Acda en De Munnik zongen het in 1998 al. ‘Naar huis, naar huis, ik wil naar huis’. Ik blèrde de tekst altijd keihard mee. Vooral in de auto. Ramen open, volume op z’n hardst en er dan toch nog bovenuit proberen te zingen. Ruim 22 jaar later blijkt die tekst een wel heel letterlijke betekenis voor ons te krijgen. We komen naar huis! Nog niet meteen, het duurt nog wel anderhalf jaar voor we er zullen zijn, maar we hebben een weg naar huis gevonden...

Zeenomaden

Al ruim twee en een half jaar zwerven we rond de wereld. Op onze zeilboot van 12 meter lang. Of kort. Want om er met z’n vieren dag en nacht op te leven is onze Zouterik niks te groot. We staken twee oceanen over, zaten soms weken onafgebroken op zee. Zagen de meest geweldige landen en ontmoetten de liefste, meest bijzondere mensen. Ploegden door hoge golven en harde wind en zagen de prachtigste zonsondergangen. Ook zonsopkomsten trouwens. Beide zijn nergens zo mooi als op de oceaan. We werden zeenomaden. Onze reis veranderde van een lange vakantie in een ‘way of life’. Dit is ons leven. Op zee, op ons schip dat nu ons huis is. Met z’n vieren, in goede en slechte tijden. 

Het inzicht in Suriname

Tot vorig jaar maart leefden we in de veronderstelling dat we deze zomer weer thuis zouden zijn. Onze reis zou dan drie jaar hebben geduurd. Niet dat we dat bij vertrek al wisten. We hadden immers geen idee hoe een leven op zee ons zou bevallen. Zouden we het een jaar leuk vinden? Misschien langer? Of zouden we halverwege de Europese westkust al afhaken? Tot onze aankomst in Suriname rond de Kerst van 2018 stond het antwoord in de sterren geschreven. 

Maar in de jungle van Suriname vonden we het antwoord. In ieder geval voorlopig. Tot die tijd zaten we op een rijdende trein en voelden we ons vaak net een locomotief achteraan die trein in plaats van vooraan. Het weer, een naderend orkaanseizoen, plannen van medezeilers, er was altijd wel een reden om weer door te gaan. Sneller dan onze geesten het aankonden, moesten onze lijven alweer door. 

Rondom Suriname kwam de kentering. Voor wie deden we dit nou eigenlijk? Voor al die andere treinreizigers of voor onszelf? Vanaf ons vertrek uit Suriname in januari 2019 kozen we voor een langzamer ritme. Een ritme dat beter paste bij ons gezin met een puber van 12 en een kleuter van 3. Een ritme waar we allemaal blijer van werden. We kregen meer tijd voor school, voor activiteiten na school, voor een balans tussen tijd op zee en tijd op de wal. Meer tijd voor ons allen afzonderlijk, hoewel dat altijd moeilijk is gebleven, zo dicht op elkaar 24 uur per dag. 

Van vast naar vrijheid

We voelden ons er beter bij en genoten meer van de reis en van ons varende leven op zee dat het dagelijkse leven inmiddels was geworden. Tot in maart 2020 de wereld voorgoed veranderde. Dat wisten we toen natuurlijk nog niet. Toen dacht iedereen nog dat het een kwestie van een paar weken zou zijn, misschien enkele maanden. Hoe fout zaten we met z’n allen? Hoezeer lieten we ons bedotten door een virus dat z’n eigen vernietigende pad door de wereld bewandelde? Wij ondervonden net als iedereen hinder. Lagen 67 dagen vast in quarantaine op de Panamese Las Perlaseilanden. Konden niet voor- of achteruit, niet links- of rechtsaf. De vrijheid van een zeiljacht werd beperkt tot de minder dan 25 m2 die de leefruimte op onze Zouterik bood. Een beproeving was het. Tot we eraan konden ontsnappen omdat Frans Polynesië, 4200 zeemijlen ten westen van ons, meer vrijheid leek te bieden en haar grenzen wellicht zou openen. Sinds juli van afgelopen jaar varen we rond in dit zonovergoten paradijs midden in de Grote Oceaan. En we hebben het hier goed, leven in relatieve vrijheid.

Met een horizon is alles leuker

Maar ruim een jaar later houdt Covid-19 met al z’n mutanten de wereld nog steeds in z’n greep. En na onze aanvankelijke blijdschap over de aankomst in het paradijs, trok er alweer een donkere wolk over onze reis. Want Nieuw Zeeland kondigde aan haar grenzen gesloten te houden. Evenals Australië en vele andere landen rondom ons. Ons oorspronkelijke plan om via het westen naar huis te varen strandde. Opnieuw bevonden we ons figuurlijk uitzichtloos in niemandsland. Want als je nergens heen kunt, hoe kun je dan een horizon bepalen? En hoewel onze dagen naast school, werk, klussen en het huishouden gevuld zijn met zonneschijn, stranden, pracht natuur en fijne mensen, is een reis zonder plan, zonder einddoel net als een wolk die net iets te vaak de zon verduistert. De menselijke aard is er kennelijk eentje die toch een vorm van houvast nodig heeft. Een plan, een stip op de horizon, een doel. Alles wordt leuker met een vooruitzicht, alles verdrietiger zonder een horizon, zo ervaren wij. 

Want ondertussen beginnen onze familie en vrienden thuis aan ons te trekken. Vragen worden wat dwingender gesteld. ‘Jullie komen deze zomer toch wel thuis?’ Ze missen ons. Wij missen hen ook. En wij willen uiteindelijk ook graag naar huis. Maar hoe doe je dat als je hele hebben en houden rondvaart op de Stille Oceaan? Als alle landen rondom gesloten zijn? Als je je boot niet kunt achterlaten omdat dat nu eenmaal je huis is? 

Wikken en wegen

Natuurlijk zijn er opties. In theorie. Je kunt je boot voor tienduizenden Euro’s op een vrachtschip zetten en er zelf achteraan vliegen. Onbetaalbaar. Je kunt proberen je boot te verkopen. Onmogelijk voor ons type schip hier. Je kunt je boot achterlaten en zelf naar huis vliegen. Maar wat dan? We hebben geen huis waar we naar toe kunnen. Werk vinden we in Covid Nederland niet makkelijk. En dan ligt ons hele hebben en houden hier weg te schimmelen of waaien, want we zitten hier ook nog eens in het orkaanseizoen. We hebben alle opties verkend, de mogelijkheden en de onmogelijkheden, de voors en tegens zorgvuldig tegen elkaar afgewogen. En toen bleef er slechts één optie over: naar het noorden, naar Hawaii. Want Hawaii is open. En Hawaii is vanaf maart/april bezeilbaar vanuit Tahiti. En eenmaal in Hawaii kunnen we met heersende windrichtingen en stromingen meeblazen naar Alaska en richting het zuiden naar Canada. Daar ergens kan de boot op transport over land van de westkust naar de oostkust. En dan ineens is Europa nog slechts een Atlantische Oceaan van ons verwijderd…

Trump in our face

Maar hoe regel je een visum voor de Verenigde Staten in een land zonder ambassade voor de VS? Hoe regel je een Amerikaans visum als je niet naar de dichtstbijzijnde ambassades in Fiji of Nieuw Zeeland toe kunt omdat ze hun grenzen gesloten houden? Niet met ons eigen schip maar ook niet per vliegtuig? Je vraagt om je heen, zoekt raad bij andere zeilers. En gaat koffie drinken bij de consulair agent voor de VS op Tahiti. Je kijkt nietsziend maar hoop puttend uit elk optimistisch woord dat de man uit naar een foto van Trump achter zijn hoofd en verlaat opgetogen zijn kantoor omdat hij je een briefje met een telefoonnummer heeft gegeven van Customs and Border Protection/Department of Homeland Security op Hawaii. ‘Just call and explain the situation, they won’t let you down’, belooft de man. Je gelooft zijn zoetgevooisde stem maar al te graag. Zorgvuldig oefen je het telefoongesprek dat je met een gekocht telefoonkaartje in een bloedhete telefooncel moet voeren. Met je beste diplomatieke taalgebruik probeer je de ambtenaar aan de andere kant van de lijn, 2500 zeemijlen verderop, te overtuigen van de ernst van de situatie. Maar verbluft, terneergeslagen en afgetroefd hang je vijf minuten later met tranen in je ogen de hoorn terug. Niet alleen begreep de chagrijnige, onbegripvolle man niets van je probleem, ook werd hij ronduit onvriendelijk en zelfs onbeschoft. ‘Sorry ma’am, arriving without visa is only meant for matters of life or death. Just sail to Fiji or New Zealand and get your visa there.’ En hoe je ook je best hebt gedaan, geduldig bent gebleven en diplomatiek hebt gesmeekt, de man was niet te vermurwen. 

Ambassade schiet te hulp

Wij besloten het over een andere boeg te gooien: hulp inschakelen van het Nederlands ministerie van Buitenlandse Zaken om zonder visum naar Hawaii te mogen varen. In oktober vorig jaar legden we het eerste contact met hun 24/7 hulplijn. Zij brachten ons in contact met de Nederlandse ambassade, eerst in Washington, toen in San Francisco. Het was niet eenvoudig onze uitdaging duidelijk te maken. Leg maar eens aan niet-zeilers uit dat je niet NU midden in het orkaanseizoen naar Hawaii kunt varen. En dat je dan niet DIRECT pal west tegen wind en stroom in kunt varen naar pak ‘m beet San Francisco of Los Angeles. Dus stelden we zorgvuldig een planning op. Wanneer zouden we kunnen vertrekken vanaf Tahiti? Hoe lang zijn we dan onderweg? Wanneer is het seizoen om naar Alaska te kunnen varen? En wanneer kan je dan weer naar het zuiden varen? We voegden een soort mini-cursus meteorologie voor zeezeilers toe. Dat voldeed. En we werden gehoord. En het contact was begripvol en respectvol. En toen begon het grote wachten. 

Ondertussen weigerden we onder een deken te blijven leven dus hielden we ons gezin draaiende alsof alles normaal was. We konden toch niet bij de pakken neer gaan zitten? We moesten door. Leven. Er elke dag wat van maken. Ondanks de slapeloze nachten, de onzekerheid. Net als honderden boten om ons heen die allemaal hun eigen nieuwe plan moesten kiezen of afwachten. En ondertussen leefden we gewoon door. En zaten we niet de hele dag in de boot te kniezen maar kozen we ervoor meestal met de zon mee te lachen en er maar het beste van te maken. We leven immers in het nu. En het nu hier komt dicht in de buurt van het paradijs. Hoewel de onzekerheid bleef knagen...

Verlossende e-mail

Tot onlangs het verlossende emailtje kwam. Na 3 lange maanden sinds ons eerste contact. We kregen toestemming om zonder visum op Hawaii te mogen arriveren en daar de formaliteiten verder te regelen! WE KONDEN NAAR HUIS! We sprongen een gat in de lucht! Omhelsden elkaar van blijdschap. Huilden tranen van vreugde. En proostten ‘s avonds met champagne op het goede nieuws. Er is een weg naar huis. We hebben een stip op de horizon. We kunnen weer plannen gaan maken. Naar Hawaii en Alaska. Daarna is het onduidelijk. Want Canada besloot 2 weken geleden dicht te blijven tot 1 maart 2022. En laten we nou net dat land nodig hebben als brug van de Pacific naar de Atlantic. We willen Zouterik over land naar de oostkust brengen. En dan via Groenland, IJsland, Faroër en Schotland naar Nederland.

Voorlopig blijft onze tocht er dus een met een open einde. We zullen ongetwijfeld nog meer beren op onze weg vinden. De weg naar huis is nog lang. Misschien moeten we nogmaals onze koers verleggen. En het is een heel andere weg. Geen koers naar en langs tropische bestemmingen, maar naar koude kusten. Onze boot is er voor gemaakt, maar hoe gaat dat voor ons zijn?

Geloven en gáán

Wij krijgen er langzamerhand zin in. Het bericht markeert een keerpunt in onze reis. Letterlijk want we varen een nieuwe koers naar huis. Figuurlijk omdat we ons gaan voorbereiden op een heel ander soort reis. Ons motto tijdens deze reis is altijd geweest ‘meebewegen’. Er valt nog meer dan in het gewone leven, bijzonder weinig te plannen als je leeft en reist op een schip dat vaart over de wereldzeeën. Te veel factoren zijn van invloed op je koers en bestemming. Maar na deze ervaring hebben we iets nieuws geleerd: ga voor één helder plan, geloof erin met hart en ziel, communiceer alleen dat plan met iedereen en ga ervoor. Meerdere bordjes in de lucht houden kan niet. En dat willen we ook niet. We kunnen alleen werken met handvatten die we kunnen beetpakken en waarmee we kunnen sturen. We managen geen bedrijf maar we proberen een gezin draaiende te houden. Dus gedragen we ons als verantwoordelijke ouders voor onze kinderen. Wij leerden ze: ‘We gaan nu voor plan Hawaii en daar geloven we in, meer dan in wat dan ook. En daar doen we alles voor, meer dan voor wat dan ook. Want als we erin geloven is de kans het grootst dat het lukt! Pas als dat niet doorgaat, richten we onze pijlen op iets anders.‘ En dat heeft z’n vruchten afgeworpen. Dankzij de hulp van de ambassade, natuurlijk. Maar wij kiezen ervoor te geloven dat ons eigen geloof en standvastigheid een flinke duit in de zak hebben gedaan van het succes. 

Ode aan het leven

Daarom is dit geen klaagzang over tegenslagen, maar een ode aan het leven. Aan kiezen en daaraan vasthouden. Aan meebewegen als dat nodig is. Een ode aan gezondheid, aan de kortstondigheid en eindigheid van alles. Daarom maken we van elke dag hier op deze reis zo veel we kunnen. Al valt dat soms niet mee. Maar we moeten door en we gaan door. En we kiezen ervoor van elke dag onderweg te maken wat we ervan maken kunnen. En dat wordt net even wat makkelijker met een punt op de horizon. We komen naar huis!