Ontdekkingsreizigers toen en nu

Het is 1947. We zien zwart-witbeelden van metershoge golven die breken op het scherpe rif van het atol Raroia. De documentaire toont zes bebaarde, tanige, gebruinde mannen in weinig anders gekleed dan een zwembroek. Ze proberen hun houten vlot van een meter of 12 lang te laten landen op een van de honderden atollen in de Frans Polynesische eilandengroep Tuamotu’s. Honderd en twee dagen lang zijn ze onderweg geweest vanaf de Peruviaanse westkust van Zuid Amerika. Stormen, haaien en aanvallen van walvissen hebben ze doorstaan om onder leiding van de Noorse antropoloog en avonturier Thor Heyerdahl te bewijzen dat tenminste een deel van de huidige bewoners van Frans Polynesië en daarmee hun cultuur afstamt van Zuid Amerika. 

Fruitcocktail uit blik in het paradijs

Het vlot Kontiki met haar zeskoppige bemanning strandde op 7 augustus 1947 na 102 dagen op de Grote Oceaan op het vlijmscherpe rif van Raroia. Na een week op dit onbewoonde eilandje werden de mannen ontdekt door nieuwsgierige bewoners van het enige dorpje op het atol. Tijdens die week hielden ze zich in leven met wat ze konden redden van het door het rif gehavende vlot en de kokosnoten op het eilandje. De eilandbewoners werden geattendeerd op de aanwezigheid van de zeezwervers door de tientallen conservenblikjes die meegenomen door wind en stroming aan de andere kant van de lagune op het strand belandden. Verbaasd over de inhoud – fruitcocktail wat ze nog nooit in hun leven gegeten hadden – sprongen de dorpsbewoners in hun boten en troffen zo de Kontiki bemanning aan. 

Op de plek van een wereldberoemde stranding

73 jaar later zie ik Linde met een machete (een groot mes dat hier volkomen normaal is) op Kontiki eiland, zoals het eilandje inmiddels is vernoemd naar de fameuze stranding, vakkundig een kokosnoot doormidden hakken om haar dorst te lessen. Het eiland bevindt zich in het paradijs. Zoals jullie je thuis het paradijs voorstellen. Het blauwste helderste water dat je ooit hebt gezien en binnen de lagune die eigenlijk een krater van een verzonken vulkaan is kleine eilandjes met witte zandstranden en groene palmbomen barstensvol met kokosnoten. 

Een paar dagen daarvoor hebben we met de bemanningen van twee andere boten op het strandje van het kleine eiland de documentaire bekeken die Thor Heyerdahl maakte over zijn expeditie. In 1950 werd deze zwart wit film genomineerd voor een Oscar. Ademloos hebben we het relaas van Thor en zijn bemanning gevolgd. Hoe bijzonder om daar al die jaren later op datzelfde eiland te staan. Maar dan vanaf een, zeker vergeleken bij het vlot van de zes mannen, comfortabele boot die weliswaar even lang is als de Kontiki was en ook geen badkamer heeft maar daarmee houdt de vergelijking wel op. 

Polynesische gastvrijheid

Wat echter wel hetzelfde is, is de ontdekkingsdrang en de menselijke hang naar avontuur. Linde en Berber zijn niet in een zelfgebouwd houten vlot de Pacific overgestoken maar bouwen van lege shampooflessen en een oud t-shirt een bootje. Ze struinen dagelijks de Pacific stranden af op zoek naar bruikbare en eetbare zaken. Gulzig slurpen ze de informatie op van Gaston en Carine, de lokale vrienden die we hier hebben gemaakt. Gaston neemt ons mee speervissen om eten op tafel te regelen en vertelt ’s avonds bij de barbecue honderduit over welke vissen je kunt eten en welke niet. We zetten met kokosnoten natuurlijke vallen die immens grote kokoskrabben aantrekken die de mannen ’s avonds gaan ophalen. We verorberen ze de volgende dag als ontbijt vers uit de pan. We voeren de haaien met visafval en leren over het onderscheid tussen gevaarlijke en minder gevaarlijke exemplaren. Linde leert van de lokale vrouwen precies bij welke maanstand de oceaan haar prachtigste schelpen op het rif uitspuwt en krijgt vervolgens een masterclass schelpensieraden maken. Berber speelt ondertussen met zoontje Temate op het strand met zand, schelpen en water. ’s Avonds eten we samen en wisselen verhalen uit over onze beide culturen. We nodigen de familie een paar keer uit om met ons mee te zeilen en hen zo ook kennis te laten maken met ons leven. Ze vertrouwen ons toe dat ze voor het eerst in hun leven hun huis en hart hebben opengesteld voor zeilers. Wij kunnen deze ongelooflijke gastvrijheid niet anders beantwoorden dan exact hetzelfde te doen voor deze mensen voor wie leven met de natuur zo vanzelfsprekend is. 

Iedereen een ontdekkingsreiziger

Dus terwijl Linde en Berber op Kontiki eiland gulzig een kokosnoot leegdrinken, sluit ik even mijn ogen en zie ik voor me hoe Thor Heyerdahl met zijn mannen 73 jaar daarvoor exact hetzelfde doet. Het is geruststellend dat hier midden in de Grote Oceaan de natuur nog steeds onverminderd haar schatten prijs geeft en wij daar via onze nieuwe vrienden over hebben mogen leren. Ik neem een slokje kokoswater en voel me voor het eerst tijdens onze nu ruim twee jaar durende zeilreis een echte ontdekkingsreiziger.