Leren van het leven

Aan het begin van onze voorjaarsvakantie, deel ik twee anecdotes met jullie. En ik start met een disclaimer: Linde en Berber hebben de afgelopen vier jaar bij ons aan boord reguliere lessen gevolgd via de Wereldschool en het Landelijk Onderwijs voor Varende Kinderen. Ik begin hier zo stellig mee want altijd als ik iets schrijf over school tijdens onze wereldreis, zijn er mensen die niet goed lezen en veronderstellen dat we onze kinderen vier jaar lang geen onderwijs hebben aangeboden waardoor ze als analfabeten en domme kinderen terug in Nederland zijn gekomen. Dat ligt dus even anders.

Dan nu anecdote 1. Linde moet een profiel kiezen waarin ze Havo eindexamen wil doen.

Met een kop thee erbij proberen we chocola te maken van alle parameters die helpen zo’n profiel te kiezen. Vakken waar je goed in bent. Vakken die je kunt missen als kiespijn. Honderden opleidingen, HBO of universitair. Mogelijke richtingen. Beroepen die je leuk lijken. Hulpwebsites en tot slot mijn onvermijdelijke hele stomme vraag: ‘Wat wil je later eigenlijk worden Linde?’

Tot we door de bomen het bos niet meer zien en ik verzucht: ‘Als je nou helemaal zelf zou mogen weten hoe de toekomst er voor jou uitziet. Los van profielen, verplichte vakken, richtingen, leraren of scholen. Wat zou je dan willen leren?

’Hoe ik Nederlanders kan laten zien dat er nog een hele andere wereld bestaat buiten die van hen’.

Want Linde leerde de afgelopen vierenhalf jaar niet tussen de vier muren van een klaslokaal maar vanaf een zeilschip van 12 meter lang dat zich langzaam voortbewoog over de oceanen en langs de landen van de wereld.

En wat je dan ziet, hoort, voelt, proeft, ervaart en leert, leer je niet louter uit boeken. Of van een docent. Want de lokale mensen waren haar leraren. Het onbekende groente en fruit en de jungle waren haar biologieles. Naar onbekende eilanden navigeren en de weersverwachting leren lezen haar aardrijkskundeles. Met vrienden en vriendinnen van over de hele wereld converseren vormden haar lessen Engels, Frans, Duits en Spaans. Boodschappen doen in vreemde valuta was haar economieles. En zelfvoorzienend zijn met energie en water haar natuur- en scheikundeles.

De wereld was haar klaslokaal.

Anecdote 2. ‘Ben je al een beetje gewend op school?’

Ik denk dat Berber deze vraag wekelijks minstens 5 keer gesteld wordt. Lief hoor, en goed bedoeld. Want ja, ze gaat voor het eerst naar een Nederlands schoolgebouw. In een klas tussen vier muren. Met een gekwalificeerde en ik mag gerust zeggen erg bekwame en ook nog eens lieve juf. Met 25 andere kinderen in die klas. Met kapstokjes, wc- en bordenwisserrituelen, met onuitgesproken maar oh zo ingesleten patronen, met veel ‘zo gaat het nou eenmaals’ en niet vastgelegde regels over wie er met wie speelt en hoe het werkt met verjaarspartijtjes.

Maar Berber ging al ruim drie jaar naar school aan boord. Ik leerde haar lezen in vreemde talen. Ze spreekt vloeiend Engels, een beetje Frans en Tahitiaans. Ik leerde haar schrijven, prachtig traditioneel aan elkaar met hanenpoten dankzij het dansen van de oceaan onder onze boot. Ik leerde haar rekenen met geld uit wel 30 verschillende landen. Ze leerde zichzelf zwemmen. En snorkelen. En freediven. Ze telde de vissen en hun kleuren die ze door haar snorkelmasker van dichtbij bekeek. Tijdens eindeloze wandelingen plukten we honderden planten, bloemen, kruiden en zaden die haar leerden over de natuur. Ze leerde van de dieren terwijl ze zwom tussen haaien, schildpadden, roggen en dolfijnen. We oefenden de namen van de sterren terwijl ze ’s nachts de wacht met me hield. Ze speelde met elk kind dat voorbij kwam, jongen of meisje, 3 jaar of 13 jaar, Tahitiaans, Canadees, Colombiaans of Afrikaans. Ze leerde exotisch zingen en ritmisch dansen.

De wereld was haar klaslokaal.

Hebben Linde en Berber de afgelopen vier maanden op Nederlandse bodem dan moeten WENNEN AAN een nieuwe school? Of moeten ze omwille van het Nederlandse onderwijssysteem ONTWENNEN wat ze zichzelf intuïtief vanuit hun nieuwsgierigheid hebben eigen gemaakt en aangeleerd?

Ik lees een artikel (https://www.schooldomein.nl/waarom-ons-onderwijssysteem-niet-werkt/) op schooldomein.nl met als titel ‘Waarom ons onderwijssysteem niet werkt’. Nota bene al vierenhalf jaar oud maar actueler dan ooit. Ga het allemaal lezen mensen. Want net als neurowetenschapper Harold Bekkering die in het artikel wordt geïnterviewd ben ik ‘tegen een systeem dat bepaald wordt door alleen een cognitieve ontwikkeling. Het gaat om betekenisvol leren, waarbij we kinderen leren nieuwsgierig te blijven’.

Ik ga nog een stapje verder. Onze wereld heeft kinderen nodig die hebben gezien, geroken, gehoord, ervaren, beleefd en gekeken naar de wereld zoals ze is. Want deze kinderen van nu, kleuren hun cognitieve kennis uit de boeken in met de kleuren van hun eigen ervaringen. En zij die met praktische nieuwsgierige ogen hebben leren kijken, hebben de ingrediënten in zich om oplossingen te zoeken voor de uitdagingen waar onze aarde voor staat.

Elk kind hoeft daarvoor heus niet op wereldreis zoals die van ons. En ik ben erg blij met hoe Berbers basisschool Durperhonk en Lindes middelbare school OSG de Hoge Berg binnen de grenzen die het onderwijssysteem hen biedt op persoonlijke wijze invulling geven aan de individuele ontwikkeling van onze dochters.

Maar als de partijen die ons onderwijssysteem kunnen hervormen, bereid zijn de focus op cijfers om te buigen naar een visie die recht doet aan de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen naar de wereld om zich heen, dan heb ik goede hoop. Hoop dat leren niet langer gaat over toetsen en testen, vmbo of vwo, mbo of universiteit, praktische of theoretische beroepen. Hoop dat we inzien dat leren mensenwerk is en de wereld ons klaslokaal.

De wereld heeft ons immers allemaal nodig.

Fijne vakantie!

#lerenvanhetleven #dewereldalsklaslokaal #zeilenronddewereld #kindopeenzeilboot