Een zee van land
(Artikel geschreven voor ZEILEN, nummer 12/2022
In de vroege winter van 2015 reed ik met een kirrende baby op de achterbank op een sukkeldrafje over een Texels landweggetje. Vóór mij een tractor met trailer. Op die trailer onze boot, Zouterik. Sinds een paar weken was ze van ons en nu brachten we haar naar haar winterstalling. Daar begon de voorbereiding voor onze wereldomzeiling. Onze 42 voet Koopmans op haar eigen trailertje. Bizar om met 5 kilometer per uur achter een droom aan te rijden. Ik hield m’n hart vast. Gelukkig was het maar een kilometer of vijf naar de boerenschuur net buiten Oudeschild.
Zevenenhalf jaar verder heeft diezelfde Zouterik ons in meer dan vier jaar tijd de halve wereld over gebracht. Op eigen kiel vanuit Nederland naar Afrika, Zuid Amerika, de Caribische eilanden, Panama en Frans Polynesië. Daarna moesten we, gedwongen door de Covid-sluitingen van Nieuw Zeeland en Australië, afwijken van ons plan en zeilden we Zouterik via Hawai’i en Alaska naar de Canadese westkust. Hoe kregen we Zouterik nu naar de oostkust van het Amerikaanse continent om onze laatste etappe naar huis te zeilen?
Van houvast van lijstjes naar het grote onbekende
Als je plannen hebt om voor langere tijd met je boot te vertrekken, begin je met het maken van lijstjes. Een lijstje voor reparaties en aanpassingen aan de boot. Eentje voor alle zaken die met het aardse leven te maken hebben: huis verhuren of verkopen, auto’s van de hand doen, je werk vaarwel zeggen, verzekeringen, spullen, financiën. En tot slot een lijstje met to do’s die met de kinderen te maken hebben. Denk aan leerplicht, scholing, wel of niet uitschrijven en veiligheid. Oh ja, en dan zijn er ook nog allerlei sociale verplichtingen die bij een langer afscheid horen.
Die lijstjes zijn je houvast. Ze zorgen ervoor dat je dromen omzet in daden. Je zet jezelf in de actiestand en je begint er een sport in te zien zoveel mogelijk vinkjes te zetten. Zo werkt de menselijke aard kennelijk. Maar die lijstjes groeien met de dag en daardoor heb je geen tijd of oog voor het deel van de voorbereiding dat ook zo belangrijk is. Namelijk jezelf mentaal prepareren voor zoiets groots als een wereldomzeiling.
Enerzijds handig dat de tijd daarvoor ontbreekt want zodra je gaat nadenken over wat het betekent om huis en haard te verkopen, alles wat je lief is voor onbepaalde tijd vaarwel te zeggen en je kinderen los te rukken uit hun vertrouwde omgeving, breekt het koude zweet je uit en voor je het weet ga je überhaupt niet meer.
Daarnaast kún je je ook helemaal niet goed mentaal voorbereiden op zo’n reis. Je hebt het immers nog nooit eerder gedaan dus weet jij veel wat je te wachten staat? De zeeziekte, de nacht- en ankerwachten, zorgen over de veiligheid, scholing van de kinderen, de gedachte aan ernstige ziektes of verwondingen midden op de oceaan, nachtmerries over familie thuis en wat hen kan gebeuren als je er niet bij bent, zorgen over de route, weersomstandigheden, de financiën en de niet aflatende stroom reparaties aan de boot. Om nog maar niet te spreken over de veelomvattende vraag wat zo’n reis op langere tijd mentaal met je doet...
Neem elke hobbel stap voor stap
Na meer dan vier jaar reizen over de wereldzeeën hebben we dat alles meegemaakt. En meer. Een doodziek kind midden op de oceaan. Een eindeloze stroom reparaties net als je denkt dat je alles voor elkaar hebt. Kotsende kinderen. De uitdaging van jarenlang les geven in een altijd bewegend klaslokaal. Familieleden en vrienden thuis die ziek worden en overlijden. Relationele uitdagingen. Aanstormende orkanen, liters water en diesel in de boot en een defecte motor midden in de Golf van Alaska. En natuurlijk de uitdagingen die Covid ons bracht.
Als je dat vooraf allemaal zou weten, zou geen mens ooit op een lange zeilreis vertrekken. Toch deden wij het. Tussen de vele pieken en dalen door hebben we enorm waardevolle lessen geleerd over weerbaarheid, incasseringsvermogen, flexibiliteit en doorzettingsvermogen. Hoe groot en onoverkomelijk de drempel ook lijkt, voor alles is altijd een oplossing. En die begint met gewoon één voet voor de andere te blijven zetten, logisch na te denken, soms even afstand te nemen, niet in paniek te raken en niet te verwachten dat grote problemen zichzelf zomaar oplossen. We leerden dat het belangrijk is altijd een open mind te houden voor meerdere opties en dat koerswijzigingen soms aangename verrassingen opleveren.
Die instelling zouden we nog keihard nodig hebben om uiteindelijk weer thuis te kunnen komen. Maar gelukkig wisten we dat bij ons vertrek nog niet.
Opties voor de terugreis naar Nederland verkennen
Eind oktober 2021 arriveerden we vanuit Alaska in British Columbia, Canada. Toen we eerder dat jaar in Frans Polynesië het verlossende bericht van de Nederlandse ambassade kregen dat we onze reis konden voortzetten via Hawai’i en Alaska omdat ze een visum voor ons hadden geregeld, dachten we nog niet veel verder vooruit. ‘Eerst maar eens naar de Noord Pacific en zorgen dat we voor de winter veilig British Columbia bereiken’, zo dachten we toen. Exact op de dag dat ons speciale Amerikaanse visum van een half jaar verliep, klaarden we uit en staken we over van Ketchikan naar Prince Rupert. We hadden ons Amerikaanse visum maximaal benut omdat we ook het volledige half jaar in Canada meer dan nodig zouden hebben.
Eenmaal in de relatieve rust van de Inside Passage verkenden we meerdere opties om terug te zeilen naar Nederland. Op één stond een terugreis via het Panamakanaal. Niet omdat we daar nou zo’n zin in hadden. Tegen onze zin hadden we immers al maanden in Covid-quarantaine in Panama doorgebracht en om tegen wind en stroming in in een heel kort weervenster de Caribische Zee over te steken trok ons ook niet erg aan. Toch was het de makkelijkste, goedkoopste en snelste weg. De andere opties, via de Northwest Passage of gedeeltelijk met Zouterik over land, stuitten op veel haken en ogen dus we gingen optimistisch aan de slag met de aanvraag voor een nieuw visum om de Amerikaanse westkust te kunnen afzakken.
Meer dan een jaar wachten op een visum interview
Al snel na het invullen van de eerste visumformulieren online ontstond de noodzaak een afspraak te maken op een Amerikaans consulaat. Het dichtstbijzijnde was in Vancouver. Wij verwachtten in december op Vancouver Island te zijn dus een afspraak leek een fluitje van een cent. Maar tot onze grote verbazing sneuvelde ons hele plan al snel toen een ambtenaar mij telefonisch vertelde dat een afspraak niet eerder kon plaatsvinden dan over meer dan 399 dagen. “I’m sorry, Covid set us back many months.” En ons geval was geen spoedgeval.
We moesten het even laten bezinken: 399 dagen... Dat is langer dan een jaar! We probeerden nog hier en daar een contact aan te spreken of onze connectie met de Nederlandse ambassade nieuw leven in te blazen, maar overal stuitten we op een dichte deur. Daar stonden we dan met ons optimistische plan. Los van de vraag of Canada ons visum met een ruim een jaar zou willen verlengen in afwachting van een US visum, was zo lang wachten voor ons geen optie. We wilden nog in 2022 naar Nederland. Met Zouterik wel te verstaan.
Ok, hergroeperen dan maar en de andere opties verkennen. Kort overwogen we de Northwest Passage. Maar hoewel ons schip daar zeer geschikt voor is, moesten we dan nog een jaar aan onze reis vastplakken en dat was geen optie.
Toen bleef slechts één mogelijkheid over want verkopen of achterlaten wilden we niet. Die scenario’s hadden we ooit in Frans Polynesië al verkend en er afscheid van genomen. Als we nog dit jaar naar huis wilden, moest Zouterik een stuk over land. We wisten dat het kon. We deden het immers zelf op Texel met ons eigen trailertje. Maar ja, dat was slechts 5 kilometer over een boerenlandweggetje. En dan heb je niet je hele hebben en houden van vier jaar reizen bij je. Dit is wel even andere koek: duizenden kilometers over land, dwars door de Rocky Mountains en met ons halve leven aan boord.
Selectieproces van een transporteur
We begonnen eens met googelen, vragen stellen in Facebook- en WhatsApp groepen en informeren bij mensen die het ook hadden gedaan of overwogen. Het was inmiddels november en de tijd begon te dringen als we na de winter al op een truck moesten. Hoe duur zou zoiets eigenlijk zijn? Hoe vind je een transportbedrijf en hoe selecteer je de beste voor de klus? De moed zakte ons aanvankelijk in de schoenen. Maar wat konden we anders dan maar gewoon de ene voet voor de andere te zetten en ons te verdiepen in de wondere wereld van het boottransport van de ene oceaan naar de andere. We waren inmiddels zover gekomen, dat laatste stukje zou ook nog wel gaan.
Onze eerste bevindingen waren niet slecht. Geschatte bedragen tussen 6000 en 7500 Euro bereikten ons en van meerdere kanten kregen we namen van transporteurs door. Hoewel de bodem van onze portemonee al langere tijd in zicht was, dachten we zo’n bedrag nog wel bij elkaar te kunnen sprokkelen. We benaderden acht potentiële transporteurs maar slechts enkelen stuurden een reactie. Van de meeste bedrijven vernamen we taal noch teken. Rare manier van zaken doen, zo vonden wij. Maar niet getreurd, we begonnen te corresponderen met de paar bedrijven die wel reageerden. Ook meldden we ons aan op Uship, een soort vraag en aanbod portal voor transporteurs.
Niet in paniek raken
In eerste instantie dachten we Zouterik te vervoeren van Vancouver naar de Great Lakes. Vanuit daar zouden we via de meren en de St. Lawrence Rivier terug naar de Atlantic varen, een afstand van bijna 2000 mijl. Offertes voor deze optie liepen uiteen van tien- tot vijftienduizend Canadese dollars, exclusief belasting. Daar schrokken we van. De offertes werden niet uitgesplitst, ook niet nadat we daarom vroegen. Je kreeg alleen een totaalprijs en daar moest je het mee doen.
We checkten reviews over de bedrijven op internet en in de tussentijd raadpleegden we een neef die in het transport zat. Zijn adviezen bleken van grote waarde. Allereerst waren we veel te vroeg, zo constateerde hij. Transporteurs willen geen lege vrachten dus weten hooguit pas enkele weken voor je wilt vertrekken of ze ruimte voor je hebben. Zijn advies in december was dus om niet in paniek te raken dat we voor maart nog niets hadden gevonden.
We lieten het onderwerp een paar weken los en genoten van de sneeuwrijke winter op Vancouver Island terwijl we ook volop reparaties aan Zouterik uitvoerden. Onze koppakking van de motor bleek lek en het was een enorm project om de motor uit elkaar te halen en volledig opnieuw op te bouwen.
Ook regelden we via Customs and Immigration verlenging van ons Canadese visum. Na het tonen van onze plannen en transportoffertes mocht Zouterik een half jaar langer in Canada blijven. Zelf moesten we een dagje op en neer naar Amerika om via een zogenoemde flagpole constructie ons persoonlijke visum met een half jaar te verlengen. Ons verhaal klonk plausibel genoeg om de vereiste stempels te krijgen.
Eind januari pakten we de transportcontacten weer op, dit keer met een bijgestelde route. We kwamen namelijk tot de conclusie dat Lake Superior zelfs nog tot in juni bevroren kon zijn. Als wij dan nog moesten starten aan de enorme reis over de Great Lakes en de St. Lawrence rivier, zouden we nooit in één seizoen naar huis kunnen varen. We vroegen offertes aan voor twee nieuwe opties: in één ruk van de Pacific naar de Atlantic via Halifax, Nova Scotia en een tweede offerte voor de route naar Québec City met nog 800 mijl St. Lawrence River tussen ons en de Atlantische Oceaan.
Inmiddels was de oorlog in Oekraïne in volle gang en rezen de brandstofprijzen de pan uit. Offertes voor Halifax beliepen tot wel 25 duizend dollar. Het aantal kilometers móést drastisch omlaag. Er bleef maar één optie over: Zouterik ging op een truck van Vancouver naar Québec City.
Gouden tips van een Nederlandse transporteur
Om voorbereid de onderhandelingen met de drie overgebleven partijen in te gaan, belden we nog een keer met ons familielid in Nederland. Hij gaf ons een aantal gouden tips die ons uiteindelijk een goede basis gaven om de gesprekken aan te gaan (zie kader). Met twee partijen gingen we de onderhandelingen in. Het was inmiddels de tweede week van april. De tijd begon te dringen. Zouterik moest uiterlijk eind april op een truck. Beide transporteurs noemden hun bodemprijs. Die verschilden zo’n 3000 Canadese dollars van elkaar.
Pas op 22 april sloten we de definitieve deal met CanAm Marine. Het was weliswaar de duurste optie maar de goedkopere transporteur moest het last minute laten afweten omdat zijn klant voor de heenreis door technische problemen zijn boot nog niet kon laden. We waren blij tot het eind twee opties te hebben open gehouden.
Direct daarna begon de enorme klus om zo snel mogelijk een plek te vinden voor alle voorbereidingen (zie kader voor details) en waar Zouterik op de truck geladen kon worden. Op 1 mei voeren we van het centrum van Vancouver naar Shelter Island Marina in Richmond en een dag later stond ons schip op de kant. Nu begon het grote werk, te starten met het verwijderen van masten en verstaging en die te prepareren voor transport. Alle apparatuur haalden we eraf en gaven we een veilige plek benedendeks achter slingerzeiltjes, ingepakt met dekbedden, dekens en lakens. Verstaging en kabeltjes tapeten we vast en contacten plakten we af tegen regen en vuil. We verwijderden alles wat maar buiten los te halen was, van zonnepanelen tot buitenboordmotortje en van spatzeiltjes tot schoorsteen. Alles ging naar binnen en verdween achter diezelfde slingerzeiltjes.
Binnen tapeten en schroeften we alle deuren en kastjes vast. We maakten alles wat maar bevriezen kon winterklaar, van motor tot watermaker, van toilet tot boiler. De truck zou immers door de Rocky Mountains en het binnenland van Canada rijden waar het in mei nog steeds winter kon zijn.
Twee dagen lang werkten we non-stop van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat om ons huis transportklaar te maken. De transporteur zelf leverde geen enkele vereiste of randvoorwaarde aan, we moesten het helemaal zelf verzinnen.
Een zee van land
Compleet uitgeput zagen we twee dagen na de haul out Zouterik op de truck het haventerrein afrijden. De regen kwam met bakken uit de hemel en wij stapten in ons volgepropte autootje om zelf ook aan de reis van 6500 kilometer te beginnen. Zouterik zou er ongeveer een week over doen, wij waren van plan een week of 3 te nemen voor de reis.
Op 12 mei ontvingen we bericht van Marina du Port de Québec dat Zouterik was aangekomen en door hen was opgebokt. Wij waren toen pas net de grens van British Columbia met Alberta overgestoken, inmiddels een beetje bijgekomen van de enorme voorbereidingsklus.
Een zee van land. Zo ervoeren we het eindeloze binnenland van Canada. We reden dwars over de Rocky Mountains die nog volledig besneeuwd en bevroren waren. Langzaam reden we de bergen uit en de prairies in. Temperaturen beneden nul werden ineens plus 20. We verruilden donsjacks en laarzen voor korte broeken en t-shirts. Eindeloos veel kilometers gleden onder ons autootje door terwijl we vanuit Alberta Manitoba en Saskatchewan doorkruisten tot we in Ontario weer tussen heuvels en groen reden. Pas daar kregen we eind mei het gevoel dat het voorjaar eindelijk was begonnen in dit enorm uitgestrekte land. Het idee dat onze Zouterik over exact dezelfde wegen had gereden, gaf onze roadtrip een extra dimensie.
We deden een oproep op Facebook om bij locale mensen te mogen overnachten in ruil voor een Hollandse maaltijd en verhalen over onze reizen. Vele mensen gaven daar gehoor aan, helaas lang niet allemaal op onze route. Maar waar het kon, belden we aan bij altijd gastvrije mensen, allen met Nederlandse roots, die warm hun deuren voor ons openden en met wie we zonder uitzondering een geweldige avond doorbrachten. Het was bijzonder om na al die jaren op zee bijna een volle maand over land te reizen. Het deed voor ons gevoel recht aan onze band met dit bijzondere land waar we inmiddels al acht maanden woonden en dat zo gastvrij voor ons was.
Hoe maak je er weer een zeilboot van
Pas op 30 mei kwamen wij aan in Québec en werden we herenigd met Zouterik. We troffen haar op het oog relatief ongeschonden aan. Maar helaas bleek na nadere inspectie dat onze omvormer het had begeven als gevolg van de niet ophoudende trillingen tijdens zo’n transport. Ook onze autopilot stopte ermee toen we eenmaal weer op het water waren, waarschijnlijk ook als gevolg van de reis over land.
Toen begon de enorme klus om van Zouterik weer een zeilboot te maken. Dat duurde uiteindelijk ruim 3 weken. Niet in de laatste plaats omdat we bij de haul out in Vancouver ontdekten dat er teveel speling op ons schroefaslager zat. Dat moest dus vervangen worden. Een behoorlijke klus die we nog niet eerder onder handen hadden gehad. En verder moesten we natuurlijk alles weer aansluiten en terugplaatsen.
Ook dit konden we niet anders aanvliegen dan stap voor stap. Elke dag kwamen we een beetje verder in het proces om Zouterik weer zeilklaar te maken. Gelukkig was er in en om de marina veel hulp en gezelligheid voorhanden. Hardware stores en chandlers waren in de buurt, we konden vast starten met provianderen voor de volgende passages en onze meiden vermaakten zich prima met nieuwgemaakte vrienden van andere boten. Hoewel Marina du Port de Québec geen werffaciliteiten heeft, was de crew uiterst behulpzaam en kundig bij alle vragen die we hadden.
Klaar voor de laatste etappe naar huis
Op 15 juni konden we weer te water en deden we de laatste checks aan de motor, maakten we de watermaker operationeel, verhielpen we een wc-verstopping en maakten we schoon schip. Een week na onze tewaterlating lieten we de prachtige oude stad van Québec City achter ons om te starten aan onze tocht naar de monding van de St. Lawrence river, het startpunt voor onze laatste passage over de Atlantische oceaan via Groenland, IJsland en de Faroyar eilanden. Over vier maanden hopen we na bijna vierenhalf jaar op zee weer voet op Nederlandse bodem te zetten.
Zouterik en wij hebben dan niet alleen de ervaring van vele tienduizenden zeemijlen, maar ook van een flink aantal landmijlen. Eerlijk is eerlijk, vervoer over land was niet een keus die bovenaan ons lijstje stond. Ook zouden we het niet graag nog een keer doen. Maar het avontuur past wel in het rijtje uitzonderlijke keuzes die we tijdens onze reis hebben moeten maken. Een reis die ons heeft verrijkt op meer manieren dan we ooit vooraf voor mogelijk hadden gehouden.
[KADERS]
Tips voor het inschakelen van transporteurs
Zoek een transporteur om en nabij de plek waar je naar toe wilt. Zo heb je een grotere kans dat je retourvracht bent en krijg je een betere deal. Leeg terugrijden kost geld en dat wil geen enkele transporteur. Hoe dichter je bij de datum komt, hoe meer hij jou net zo hard nodig heeft als jij hem.
Kies een eindbestemming waar goede chandlers en hardwarestores zijn. Onvoorziene zaken koop je daar. De voorziene zaken bestel je bij voorkeur in NL.
Vraag bij zoveel mogelijk transporteurs vergelijkende offertes op. Die maken je vertrouwd met een uiteindelijke prijs en de ruimte voor onderhandeling.
Raak niet in paniek als je een maand voor het transport nog geen deal hebt. Logistiek is een last minute business. Heb het lef en vertrouwen om af te wachten. Uiteindelijk gaan ze jou bellen in plaats van andersom.
Spreek persoonlijk met de transporteur en uit je vertrouwen. Laat blijken dat je tot een deal wilt komen.
Vraag naar de opbouw van de prijs en laat verklaren hoe groot het aandeel van de brandstofprijs(stijging) is. De stelregel is dat elke 5 cent dieselstijging verantwoordelijk is voor een stijging van de transportkosten met 1%. Wij konden dus goed zelf berekenen hoeveel extra marge de transporteur nam ten opzichte van de opgegeven prijs voor de oorlog in Oekraïne startte.
Geef aan dat je direct na het sluiten van de deal bereid bent een ruime aanbetaling te doen. Betaal die eerste termijn genereus en snel. Betaal de laatste niet voordat je zelf je boot hebt geïnspecteerd op de plaats van bestemming.
Verwacht geen uitgebreid contract of richtlijnen voor transport. Zijn factuur is je contract en tips krijg je niet.
Boottransport
A. Voorbereiding
Maak vanaf weken voor transport een lijst met alle to do’s en prepareer je boot zelf. Jij moet immers ook alles weer opbouwen. Fotografeer alles wat je loshaalt zodat je bij het opbouwen geheugensteuntjes hebt.
Controleer alles wat door je handen gaat op slijtage, vermoeiing of constructief falen en inventariseer reparaties. Wij constateerden bijvoorbeeld schroefasspeling. Die reparaties kun je dan voorbereiden en op de plek van bestemming uitvoeren.
Maak foto’s van alle schade die je ziet (bij ons bijvoorbeeld doorschavielen van de buitenmantel van de VHF kabel in de hoofdmast). Zo creëer je overzicht in te repareren zaken. Tijdens de transportperiode gebruik je deze foto’s voor overleg met adviseurs, mechanics en leveranciers.
Bestel vervangende onderdelen bij voorkeur in NL. Dan weet je exact wat je krijgt. Een pakket is per koerier vaak slechts een week onderweg. Wij bestelden ze bij plaatselijke watersportzaken maar dat ging niet goed en heeft tot vertraging geleid.
Zorg dat je zelf helpt bij het opladen. Onze transporteur wilde onze hoofdmast afsteunen op de daarvoor veel te fragiele cradle van het reddingsvlot. Transporteurs zijn geen zeilers en kennen de zwakke en sterke punten van je boot niet!
Verstop een sleutel van je boot op een toegankelijke plaats aan boord en maak foto’s van bijvoorbeeld de walstroomaansluiting. Zo kun je iemand naar je boot sturen om dingen voor je te doen zoals de walstroom aansluiten als je er zelf nog niet bent.
Laat je niet opjagen door wie dan ook. Werk nauwgezet je lijstje af en zet alle stappen in je hoofd voor je ze uitvoert. Bedenk vooraf wat er mis kan gaan.
B. Techniek
Zorg dat je diesel- en propaantanks zo leeg mogelijk zijn. De periode voor transport hadden wij jerrycans aan dek, zodat we de tank minimaal gevuld hadden en de overbodige diesel konden verkopen aan andere zeilers.
Ontkoppel je accu’s. Haal je omvormers helemaal los, pak ze in met zacht materiaal en berg ze op op een veilige plaats.
Als je in wintergevoelig gebied zit: maak je watersysteem en watermaker vorstvrij met propyleenglycol. Je motor kan ook met ethyleenglycol.
Ontkoppel zonnepanelen, radar, windgenerator, windvaan, windset, windex, toplichten en andere buitenapparatuur en bewaar ze binnen op bed of bank, gestut met bijvoorbeeld zeilzakken, ingepakt in dekbedden en dekens, geborgd met lijnen of slingerkleedjes.
Koppel VHF, SSB en Iridium antennes af.
Laat je buitenboordmotor droog lopen en tap de olie af. Geef je motor binnen een veilige, liggende plek.
Doe bakskisten, reddingsvlot en ankers op slot.
Tape je ankers en alle overige losse zaken buiten vast.
Tape binnen kastdeurtjes en kajuitdeuren vast. Ga nauwgezet alle onderdelen van je interieur langs of ze los kunnen trillen of vallen. Ontdooi je koelkast en haal hem leeg. Maak zoveel mogelijke alle voorraden op of zorg dat ze lang houdbaar zijn. Zorg dat blikken niet kunnen rollen of kapot trillen.
C. Opbouw en weer het water op
Opbouwen kost veel meer tijd dan afbreken, door voorziene en onvoorziene reparaties. Neem er de tijd voor en gebruik de gelegenheid voor nieuwe antifouling en het vervangen van anodes.
Toilet, driewegkranen, slangen en afsluiters losschroeven, ontkalken en schoonmaken zijn klusjes die je bij voorkeur op het droge doet. Reserveer daar tijd voor.
De bewegingen op een truck verschillen enorm van de natuurlijke bewegingen van je schip op het water. De eindeloze trillingen leiden tot constructieve vermoeiing van onderdelen van je boot. Wees alert en doe extra checks tijdens de eerste vaardagen/-weken.
Reserveer ruim de tijd voor opbouw en herstel na transport. Als je zo veel uit elkaar haalt, gaat er geheid iets mis. Je kunt niet meteen een oceaan oversteken. In ons geval hijgde de passage naar Groenland ons in de nek terwijl we moesten wachten op onderdelen voor onze autopilot.
Tot slot: wij hebben de mogelijkheden verkend onze bestaande rechtsbijstandverzekering uit te breiden voor het boottransport. Helaas is er geen verzekeraar die dit voor een redelijk bedrag dekt.
